“ห้องน้ำผู้สูงอายุ” ออกแบบอย่างไร ให้ปลอดภัยใช้งานสะดวก

ทำไมการออกแบบห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุถึงเป็นเรื่องสำคัญ

การออกแบบห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุเป็นการวางแผนรองรับอนาคตที่คุณต้องวางแผนเสียแต่เนิ่นๆ คุณจะได้มีเวลาจัดการได้อย่างรอบคอบ ได้ครบทุกเรื่องในรายละเอียดที่จำเป็น หากเราได้ปรับปรุงห้องน้ำให้คนที่เรารักใช้งานได้สะดวกเหมาะสมกับเวลา

ลองมาดูสถิติจากการสำรวจของ National Council on Aging ของ สหรัฐอเมริกาในปี 2017 พบว่า ทุก 19 นาที มีผู้สูงวัย 1 คนเสียชีวิตจากการล้ม และทุก 11 วินาทีมีผู้สูงอายุ ถูกส่งไปยังห้องฉุกเฉินเพื่อรักษาอาการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับการลื่นล้ม ซึ่งการล้มในบ้านส่วนใหญ่แล้วจะทำให้เกิดอาการบาดเจ็บน้อยถึงปานกลาง แต่ถ้าเป็นการ ล้มในห้องน้ำแล้วละก็มักจะเป็นเรื่องใหญ่เสมอๆ สำหรับคุณๆ ที่อยู่บ้านเดียวกับคุณพ่อคุณแม่ หรือคุณที่ต้องดูแลคุณพ่อคุณแม่หรือญาติผู้ใหญ่ท่านอื่นๆ เป็นเรื่องจำเป็นอย่างมาก ที่ต้องคิดการณ์ไว้ล่วงหน้ายาวๆ บางครั้งคุณอาจจะต้องตัดสินใจออกแบบห้องน้ำใหม่ หรือปรับ ห้องน้ำเดิมเสียแต่เนิ่นๆ เพื่อรองรับวัยที่เพิ่มขึ้น และสุขภาพที่เสื่อมลงของคนที่เรารักอย่างเลี่ยงไม่ได้

องค์ประกอบในการออกแบบห้องน้ำผู้สูงอายุ

ออกแบบประตูทางเข้าห้องน้ำ

ประตูห้องน้ำควรมีความกว้างอย่างน้อย 90 เซนติเมตร เพื่อความสะดวกของผู้สูงอายุที่ใช้รถเข็น และประตูห้องน้ำต้องเป็นบานเลื่อนหรือบานเปิดออกนอกห้องน้ำ เพราะเวลาที่ผู้สูงอายุหกล้มและนอนขวางอยู่บริเวณหน้าประตู ถ้าเป็นประตูแบบเปิดเข้าทั่วไปเราก็จะไม่สามารถเข้าไปช่วยเหลือได้ทัน อาจมีการเจาะช่องกระจกสำหรับมองเข้าไปข้างในได้ และควรใช้มือจับประตูแบบก้านโยก เพื่อผู้สูงอายุจะได้ไม่ต้องออกแรงข้อมือในการบิดหมุนแบบประตู ลูกบิด

พื้นห้องน้ำ

พื้นห้องน้ำควรมีระดับเดียวกับพื้นห้องนอน เพื่อป้องกันการสะดุดล้มและให้เข็นรถเข็นได้สะดวกไม่สะดุด ใช้ตะแกรงกันน้ำบริเวณหน้าประตูและกั้นระหว่างส่วนเปียก-ส่วนแห้งแทน การเปลี่ยนระดับหรือใช้ขอบกั้นน้ำ ควรใช้วัสดุปูพื้นทีมีผิวผืด มีค่า R10 ค่า R หรือ Ramp นี่คือ ค่าความหนืดหรือค่ากันลื่นของพื้นผิวของกระเบื้อง คุณควรเปลี่ยนสีหรือลายกระเบื้องให้โซน เปียกและโซนแห้งแตกต่างกันอย่างชัดเจนให้สังเกตได้ง่ายๆ ด้วย

การออกแบบโซนอาบน้ำ

ฝักบัวอาบน้ำ

การเลือกฝักบัวอาบน้ำสำหรับผู้สูงอายุควรเลือกแบบที่มีแรงดันน้ำต่ำ หรือปรับระดับแรงดันน้ำได้ ฝักบัวสามารถปรับขึ้นลงได้เพื่อให้ทุกคนในบ้านใช้ได้ด้วย วาล์วเปิด-ปิดฝักบัวควรเป็นแบบก้านยาวเพื่อผู้สูงอายุจะได้ไม่ต้องออกแรงมาก ห้ามใช้ กระจกกันน้ำกระเด็นอย่างเด็ดขาดเพื่อ ใช้ผ้าม่านพลาสติกกันเพื่อกันน้ำกระเด็นก็เพียงพอแล้ว

เก้าอี้นั่งอาบน้ำหรือที่นั่งอาบน้ำเป็นสิ่งจำเป็น

เพราะผู้สูงอายุไม่สามารถยืนได้นาน เก้าอี้สูงประมาณ 45-50 เซนติเมตร คุณควรติดแผ่นกันลื่นที่ปลายขาเก้าอี้ เพื่อป้องกันการลื่น ไถล หรือถ้าก่อจากปูนแล้วปูกระเบื้องยิ่งดีเพราะแข็งแรงทนทาน แต่ควรหาแผ่นพลาสติกรอง นั่งแบบกันลื่น และมีราวจับเพื่อช่วยพยุงตัวที่ฝาผนังข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างก็ยิ่งดี

อ่างอาบน้ำสำเร็จรูป

โดยจะมีประตูเปิดสำหรับผู้สูงอายุเดินเข้าไปได้ง่าย ไม่ต้องก้าวขาสูงๆ ข้ามเหมือนอ่างอาบน้ำทั่วไป ด้านในแบ่งเป็น 2 ส่วนคือส่วน เก้าอี้ และมีราวจับด้านข้างสำหรับพยุงตัวกันลื่นเวลาจะนั่งหรือลุกจากเก้าอี้

อ่างล้างหน้า

เคาน์เตอร์อ่างล้างหน้าต้องมีขอบและมุมมน ป้องกันอันตรายจากการชนหรือล้มกระแทก และต้องติดตั้งให้มั่นคงแข็งแรง รับน้ำหนักจากการเท้าแขนสำหรับผู้สูงอายุที่ใช้ไม้เท้าได้ ควรสูงจากพื้น 70-80 เซ็นติเมตร ถ้าผู้สูงอายุใช้รถเข็นต้องเลือกรูปแบบที่มีส่วนโค้งเว้าด้าน หน้า โดยให้พื้นที่ข้างใต้อ่างล้างหน้าโล่งเพื่อให้สามารถสอดรถเข็นเข้าไปได้สะดวก ส่วนก๊อก น้ำของอ่างล้างหน้า ควรเลือกใช้ก๊อกแบบก้านโยกแบบปัดไปด้านข้าง หรือก๊อกน้ำ อัตโนมัติ ผู้สูงอายุจะได้ไม่ต้องออกแรงในการปิด-เปิด

โถสุขภัณฑ์

ควรเลือกใช้โถสุขภัณฑ์รุ่นที่มีที่นั่งสูงจากพื้น 43-45 เซนติเมตร เพื่อให้ผู้สูงอายุลุก-นั่ง ได้สะดวก และควรมีราวทรงตัวบริเวณด้านข้างของโถสุขภัณฑ์ ถ้าจะให้ดีทำทั้งสองฝั่งเลยดีกว่า เพราะมีหลายครั้งที่คุณติดตั้งราวจับฝั่งเดียวแล้วต้องมาติดเพิ่มอีกทีหลัง ส่วนที่กด น้ำชำระควรเลือกใช้เป็นแบบคันโยก เลือกใช้ฝารองนั่งอัตโนมัติหรือสายชำระควรติดตั้งไว้ด้านข้างให้มือเอื้อมหยิบใช้ได้ง่าย ไม่ต้องเอี้ยวตัวไปด้านหลัง

แสงสว่าง

ติดตั้งสวิตช์ไฟห้องน้ำให้ต่ำกว่าปกติเล็กน้อย เพื่อให้ผู้สูงอายุที่นั่งรถเข็นเอื้อมกดได้สะดวก ถ้าห้องน้ำมีไฟน้อยดวงควรเพิ่มแสงสว่างด้วยการติดหลอดไฟให้มากขึ้น และใช้ แสงสีขาวเพื่อให้มองเห็นรายละเอียดและรูปทรงของสิ่งของในห้องน้ำ ขวดน้ำยา หลอดยาสีฟัน ยาสระผม และสามารถอ่านฉลากผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้ง่ายและชัดเจน หรือถ้าชอบเทคโนโลยีและมีงบประมาณมากพอ อาจติดตั้งระบบไฟเปิดปิด อัตโนมัติควบคุมผ่านโทรศัพท์มือถือ หรือระบบเซนเซอร์ที่จับความเคลื่อนไหวแล้วเปิดไฟอัตโนมัติก็สะดวกจะได้ไม่ต้องเอื้อมมือกดสวิทช์